สรุปเนื้อหา Prioritization and Delegation

สรุปเนื้อหาเตรียมตัวสอบ NCLEX: Prioritization and Delegation

ข้อสอบหัวข้อนี้เป็นข้อสอบที่มีจำนวนข้อมากที่สุดในการสอบ NCLEX   โดยจะทดสอบความสามารถในการจัดลำดับความสำคัญ (Prioritization) และการมอบหมายงาน (Delegation) อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ โดยมักจะอิงหลักการของ การดูแลผู้ป่วยที่ปลอดภัย (Safe and Effective Care Environment)  

1. หลักการจัดลำดับความสำคัญ (Prioritization)

การพิจารณาว่าผู้ป่วยคนใดต้องได้รับการดูแลก่อนสามารถใช้หลักการต่อไปนี้:  

1.1 ABCs (Airway, Breathing, Circulation)

- A – Airway (ทางเดินหายใจ) : ตรวจสอบว่ามีการอุดกั้นทางเดินหายใจหรือไม่ เช่น ภาวะทางเดินหายใจอุดตัน หรือความจำเป็นในการใส่ท่อช่วยหายใจ  

- B – Breathing (การหายใจ): ปัญหาด้านการหายใจ เช่น ภาวะหายใจล้มเหลว, อัตราการหายใจผิดปกติ  

- C – Circulation (การไหลเวียนโลหิต): ปัญหาความดันโลหิตต่ำ, ภาวะเลือดออกมาก หรือภาวะช็อก  

1.2 Maslow’s Hierarchy of Needs

ใช้ลำดับความต้องการของ Maslow ในการพิจารณาจัดลำดับความสำคัญของผู้ป่วย  

1. Physiological Needs (ความต้องการทางร่างกาย) → เช่น การให้ออกซิเจน, น้ำเกลือ, การควบคุมอุณหภูมิ  

2. Safety Needs (ความปลอดภัย) → ป้องกันอุบัติเหตุ, ดูแลอาการสับสน  

3. Love and Belonging (ความรักและความผูกพัน) → ให้การสนับสนุนทางอารมณ์  

4. Esteem Needs (ความเคารพและคุณค่าในตัวเอง) → ให้กำลังใจ, ฟื้นฟูสภาพจิตใจ  

5. Self-Actualization (การเติมเต็มศักยภาพตนเอง) → ให้ความรู้, ฟื้นฟูจิตใจ  

1.3 Acute vs. Chronic (ภาวะเฉียบพลัน vs. เรื้อรัง)

- ผู้ป่วยที่มีอาการเฉียบพลันควรได้รับความสนใจก่อนผู้ป่วยเรื้อรัง  

- ตัวอย่าง: ผู้ป่วยหัวใจวายเฉียบพลัน (acute MI) ควรได้รับการดูแลก่อนผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรัง (chronic heart failure)

1.4 Actual vs. Potential (ปัญหาที่เกิดขึ้นจริง vs. ปัญหาที่อาจเกิดขึ้น)

- อาการที่เกิดขึ้นแล้ว (Actual Problem) ต้องได้รับการแก้ไขก่อน  

- ตัวอย่าง: ผู้ป่วยที่มีหายใจลำบาก ควรได้รับออกซิเจนก่อนดูแลผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงล้ม

1.5 Unexpected vs. Expected (อาการที่ไม่คาดคิด vs. อาการที่คาดการณ์ได้)

- อาการที่ผิดปกติและไม่คาดคิดมักต้องได้รับการประเมินก่อน  

- ตัวอย่าง: ผู้ป่วยหลังผ่าตัดที่มี BP ต่ำผิดปกติ ควรได้รับการดูแลก่อนผู้ป่วยที่มีอาการปวดแผลที่ควบคุมได้

2. หลักการมอบหมายงาน (Delegation)

การมอบหมายงานต้องคำนึงถึงขอบเขตของวิชาชีพ (Scope of Practice) และระดับความสามารถของบุคลากรสุขภาพ  

2.1 การมอบหมายงานให้ UAP (Unlicensed Assistive Personnel)

UAP หรือ NA สามารถทำงานที่เป็นกิจวัตรและไม่ต้องใช้วิจารณญาณทางคลินิก เช่น:  

✅ ช่วยเหลือกิจวัตรประจำวัน (ADLs: Activities of Daily Living)  

✅ วัดสัญญาณชีพในกรณีที่ไม่มีภาวะซับซ้อน  

✅ ช่วยผู้ป่วยเคลื่อนย้าย  

✅ ดูแลความสะอาดของผู้ป่วย  

❌ ห้ามมอบหมายงานที่ต้องใช้ทักษะพยาบาล เช่น ประเมินอาการ, ให้ยา, สอนผู้ป่วย  

2.2 การมอบหมายงานให้ LPN/LVN (Licensed Practical Nurse/Vocational Nurse)

LPN/LVN สามารถทำงานที่ซับซ้อนขึ้น แต่ยังไม่สามารถทำการวินิจฉัยหรือวางแผนการดูแลได้ เช่น:  

✅ ให้อาหารผ่านสาย NG tube  

✅ ทำแผลที่ไม่ซับซ้อน  

✅ ให้ยา PO, SC, IM (ขึ้นอยู่กับกฎของแต่ละรัฐ)  

✅ วัดและบันทึกสัญญาณชีพของผู้ป่วยที่มีภาวะคงที่  

✅ ช่วยดูแลผู้ป่วยหลังผ่าตัด  

❌ ห้ามมอบหมายงานที่ต้องใช้การตัดสินใจทางคลินิก เช่น การวางแผนดูแล, ประเมินผู้ป่วย, ปรับแผนการรักษา 

2.3 RN (Registered Nurse) ต้องทำอะไรเองบ้าง?

RN ต้องรับผิดชอบงานที่ต้องใช้วิจารณญาณทางพยาบาล เช่น:  

✅ การประเมินอาการ (Assessment)  

✅ การวางแผนการดูแล (Care Planning)  

✅ การให้ยา IV และการดูแลผู้ป่วยวิกฤต  

✅ การให้ความรู้และให้คำแนะนำผู้ป่วย  

✅ การจัดการอาการผิดปกติที่ต้องการการตัดสินใจทางคลินิก  

3. คำถามตัวอย่างและแนวทางการตอบ

ตัวอย่าง 1:  RN ควรดูแลผู้ป่วยคนใดก่อน?  

A. ผู้ป่วย COPD ที่มีค่า O2 Sat 92%  

B. ผู้ป่วย CHF ที่บวมเท้า 2+  

C. ผู้ป่วยที่หายใจตื้นและมี Stridor  

D. ผู้ป่วยเบาหวานที่ต้องให้ Insulin  

✅  คำตอบ: C (ผู้ป่วยที่มี Stridor อาจเกิดภาวะอุดกั้นทางเดินหายใจ)

ตัวอย่าง 2: RN สามารถมอบหมายงานให้ LPN ดูแลผู้ป่วยคนใด?  

A. ผู้ป่วยที่ได้รับ IV Heparin และต้องประเมินอาการเลือดออก  

B. ผู้ป่วยที่ได้รับยาฉีด Insulin SC  

C. ผู้ป่วยที่เพิ่งได้รับยา Morphine IV 10 นาทีที่แล้ว  

D. ผู้ป่วยที่ต้องประเมินผลหลังให้ยาลดความดันโลหิต  

✅ คำตอบ: B (LPN สามารถให้ Insulin SC ได้ แต่ไม่สามารถประเมินอาการที่ต้องใช้วิจารณญาณทางคลินิก)

4. สรุปแนวทางทำข้อสอบ

1. เลือกผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงต่อชีวิตก่อน (ใช้ ABCs และ Maslow’s Hierarchy)  

2. พิจารณาความเร่งด่วนของอาการ (Acute > Chronic, Actual > Potential)  

3. ไม่มอบหมายงานที่ต้องใช้วิจารณญาณทางพยาบาลให้ LPN/UAP

4. ระวังคำตอบที่ให้ UAP หรือ LPN ทำงานที่เกินขอบเขตของพวกเขา

5. ดูเงื่อนไขของคำถามให้ดี และเลือกสิ่งที่ปลอดภัยที่สุดสำหรับผู้ป่วย